رنگ های نور و انواع مختلف رنگ در نور
01 دسامبر
روشنایی, مقالات روشنایی عمومی

رنگ نور

رنگ نور

رنگ نور به ویژگی‌های نور مرئی مرتبط است و متفاوت از دیدگاه طول موج‌های مختلف است. نور مرئی توسط چشم انسان در بازه‌ی خاصی از طول موج‌ها رؤیت می‌شود و این بازه را “طیف نوری” یا “طیف مرئی” می‌نامند.

رنگهای مختلف نور در طیف مرئی به ترتیب افقی (از چپ به راست) به شرح زیر هستند:

  1. بنفش (Violet)
  2. آبی (Blue)
  3. سبز (Green)
  4. زرد (Yellow)
  5. نارنجی (Orange)
  6. قرمز (Red)

هر رنگ نور با یک طول موج خاص در طیف مرئی مرتبط است. بنابراین، طول موج برای هر رنگ نور می‌تواند به عنوان ویژگی تعیین کننده باشد. به عنوان مثال، نور با طول موج کمتر (مثل بنفش) دارای انرژی بیشتری است، در حالی که نور با طول موج بیشتر (مثل قرمز) انرژی کمتری دارد.

در علم اپتیک، ترکیب مختلف این رنگها منجر به تولید رنگهای دیگر می‌شود. به عنوان مثال، اگر تمام رنگهای طیف را باهم ترکیب کنید، نور سفید تولید می‌شود. از این ویژگی در دیگر فناوری‌ها مانند تلویزیون، نمایشگرها و تکنولوژی نمایش رنگی استفاده می‌شود

رنگ نور مشخصه ایست که در تصمیم گیری برای خرید چراغ، پارامتر بسیار مهمی است. در جدول زیر می توانید جدول مربوطه را مشاهده نمایید.

نماد دمای رنگ نمود ظاهری نام فنی
ww(Warm White) تا 3300 کلوین محدوده قرمز نور گرم(Warm)
nw(intermediate White) از 3300 تا 5300 کلوین سفید رنگ بی رنگ(neutral)
tw(Cool White) از5300 کلوین به بالا آبی رنگ سرد(Cool)

پس علاوه بر اینکه رنگ اتاق و محیط می تواند جو و فضا را عوض کند، رنگ نور مورد استفاده در محیط نیز این قابلیت را دارد.

نمود رنگ (Colour Rendering)

توانایی نور برای نشان دادن رنگ واقعی جسمی است که به آن می تابد را نمود رنگ می نامند. این توانایی در 8 آزمایش مختلف (R1 to R8) مشخص می شود. نمود رنگ مرجع، منبع نور خورشید می باشد و بهترین نمود رنگ (CRI) 100 می باشد. اگر CRI منبع نوری 90 باشد بسیار خوب می باشد و اگر بالای 80 باشد خوب تلقی می شود. CRI های زیر 80 نباید برای مکان های کاری مورد استفاده قرار بگیرد.

رنگ های تست (R9 to R14) همچنین در مواقع خاص استفاده می شوند. این رنگ ها به صورت اشباع شده و یا پر رنگ موجود می باشند که در دسته بندی جداگانه ای نسبت به رنگ های معمول قرار می گیرند.

پارامترهای نور و روشنایی
01 دسامبر
روشنایی, مقالات روشنایی عمومی

پارامترهای کیفی روشنایی

پارامترهای کیفی روشنایی

روشنایی یکی از خصوصیات مهم نور است و برخی از پارامترهای کیفی مرتبط با آن عبارتند از:

  1. شدت روشنایی (Luminous Intensity): شدت روشنایی نمایانگر مقدار نوری است که یک منبع نور در یک جهت خاص تابانده می‌کند. واحد این پارامتر کندلا (candela) است.
  2. روشنایی (Illuminance): روشنایی نشان‌دهنده توان نوری است که به یک واحد مساحت (مترمربع) تابیده می‌شود. واحد این پارامتر لوکس (lux) است.
  3. روشنایی نسبی (Luminance): این پارامتر به نسبت روشنایی یک منبع نور به سطحی خاص اشاره دارد. واحد آن نیت (nit) است.
  4. توان نوری (Luminous Flux): توان نوری مقدار کل نوری است که یک منبع نور در یک زمان مشخص تولید می‌کند. واحد این پارامتر لومن (lumen) است.
  5. کارایی لامپ (Lamp Efficacy): این پارامتر نسبت توان نوری یک لامپ به توان برق مصرفی آن را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، بر اساس لومن بر وات (lumen per watt) اندازه گرفته می‌شود.

پارامترها ی کیفی روشنایی به طور کلی در توصیف و اندازه‌گیری خصوصیات نور و روشنایی به کار می‌روند و در طراحی نورپردازی، انتخاب منابع نور و بهینه‌سازی مصرف انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نور مستقیم- پارامترهای کیفیت سنتی و جدید
مشخصه های سنتی
– سطح روشنایی مطلوب
– پخش نور هارمونیک و هماهنگ
– خیرگی کم
– پرهیز از بازتاب آزاردهنده
– طراحی زیبا
– رنگ نور مناسب
– تشخیص رنگ مناسب
مشخصه های جدید
– تغییر حالت نورپردازی
– کنترل شخصی
– بازدهی انرژی
– ادغام نور طبیعی
– نور به عنوان عنصر مهم در طراحی داخلی و دکوراتیو
روشنایی – اصطلاحات متداول
مقدار کمینه روشنایی Ēm
این مقدار نباید از حدی پایین تر رود که از محدوده بینایی انسان خارج شود.
محدوده قابل دید
شدت روشنایی محیط های مختلف با یکدیگر متفاوت می باشد. سطح کار می تواند افقی، عمودی و یا سطح شیب دار باشد.
مناطق اطراف محدوده بصری
در این مناطق احتمالا باید شدت روشنایی کمتری نسبت به محدوده اصلی داشته باشند (به طور مثال 300 تا 500 lx)
پارامتر تعمیرات و نگهداری ( Maintenance factor)
این پارامتر عامل نفوذ گرد وخاک به لامپ و سالخوردگی آن را در مقدار روشنایی لامپ دخیل می داند. برنامه زمان بندی و نحوه تعمیرو نگه داری لامپ ( شامل تمیز نمودن و تعمیرات لامپ و اتصالات) باید مشخص شود.

یکنواختی (Uniformity Uo)

 

به عبارتی، اختلاف روشنایی بین نقاط مختلف نباید از حد Uo کمتر شود، UO = Emin/Ē.

ضریب بازتاب

ضریب بازتاب برای اتاق و اجزای تشکیل دهنده آن تعریف می شود و نشان دهنده میزان پتانسیل درخشندگی محیط در اثر بازتاب نور می باشد. از جدول ضریب بازتاب می توان برای تعیین این مقدار برای یک اتاق خاص استفاده نمود.

خیرگی

1. تابش مستقیم

پارامترهای کیفی روشنایی

• ویژگی ها
– نور بدون کنترل بر روی خیرگی
– سطح بسیار درخشنده
• تاثیر
– عدم تمرکز
– اشتباهات مکرر دیداری
– خستگی چشم
• راه حل
– استفاده از چراغ های با شدت روشنایی کم
– استفاده از پوشش با ماهیت پراکندگی(دیفیوز) کردن نور

2. تابش غیر مستقیم

پارامترهای کیفی روشنایی• ویژگی ها
– سطوح با قابلیت بازتاب
– تنظیم اشتباه نور پردازی
– موقعیت کاری اشتباه
• تاثیر
– عدم تمرکز
– اشتباه مکرر دیداری
– خستگی چشم
• راه حل
– نورپردازی مطابق با طراحی خاص
– نور پردازی غیر مستقیم
– استفاده در مکان های با سطوح مات

ارزیابی خیرگی

کمیت خیرگی در انواع اتاق ها با پارامتر UGR که در استاندار EN 12464-1 مشخص شده است، سنجیده و مشخص می شود.
UGR چیست؟
UGR مخفف کلمه (Unified Glare Rating) به معنای درجه خیرگی استاندارد، برای ارزیابی (روانشناختی)خیرگی استفاده می شود. کمیت UGR با استفاده از فرمولی محاسبه می گردد. این کمیت برای تمامی چراغ ها تعریف می شود. مقادیر UGR با استفاده از جدول CIE 117 تعیین می شود.

مقادیر UGR را میتوان در چند دسته بندی کلاس بندی نمود. اما بدین معنی نیست که کدام کلاس از بقیه بهتر است، بلکه بستگی به محل کار دارد.

مقادیر UGR

حدود UGR که نباید از این مقادیرتجاوزکند:

  • محیط های رسم فنی 16 UGR ≤
  • محیط های مطالعه، نوشتن، تمرین، جلسه و مکان های کامپیوتری 19 UGR ≤
  • صنایع دستی و سبک 22 UGR ≤
  • صنایع سنگین 25 UGR ≤
  • فضاهای باز، نظیر محیط راه آهن 28 UGR ≤
    حدود UGR در استاندارد EN 12464برای انواع فعالیت ها و محیط های کاری مشخص شده است.

پارامتر UGR با استفاده از درخشندگی دیوار و سقف ها (1) و پارامترهای مربوط به تمامی لامپ های محیط (2) محاسبه می گردد.

پارامترهای کیفی روشنایی

منحنی روشنایی، متوسط روشنایی چراغ را از زاویه 45 درجه تا 85 درجه مشخص می کند. استاندارد جدید اروپایی مقدار ماکزیمم UGR مجاز برای محیط های اداری را 19 تعیین کرده است که معادل روشنایی 500 لوکس در کلاس 1 می باشد. محدوده ی مجاز استفاده شده در این روش از استاندارد DIN 5035 برای مشخص نمودن خیرگی استفاده شده است.
مقدار روشنایی سقف و دیوار
سقف و دیوار خاموش، احساس ناخوشایندی را به بیننده به دست می دهد. سطوح روشن، فضای اتاق را به خوشایند می کند. استاندارد EN 12464 برای سطوح سقف مینیمم 30 و یا 50 لوکس و برای سطوح دیوار حداقل 75 لوکس روشنایی را لازم می داند. البته این مقادیر برای مکان هایی مانند اداره جات، کلاس های درس و بیمارستان هاست.

روشنایی فضایی

برای افزایش تشخیص پذیری و دید بهتر افراد در محیط ها، از مدل استوانه ای برای شبیه سازی افراد استفاده می شود. بنابراین در راستای ĒZ ، روشنایی باید از 150 لوکس برای ارتباط بهتر بیشتر باشد. شبیه سازی بین دو مدل استوانه ای و افقی دارای نسبتی بین .3 و .6 می باشد.

پارامترهای کیفی روشنایی

نور و انواع نور
01 دسامبر
روشنایی, مقالات روشنایی عمومی

نور چیست؟

تعریف

نور یک پدیده فیزیکی است که نتیجه‌ی تابش فوتون‌ها (ذرات نوری) است.این پدیده فیزیکی می‌تواند به صورت موجی یا ذراتی (فوتون) حرکت کند. این پدیده مهم در اکثر جوانب زندگی روزمره و علوم مختلف مانند فیزیک، شیمی، بیولوژی، و فناوری اطلاعات نقش بسزایی دارد.

نور می‌تواند از منابع مختلفی مانند خورشید، لامپ‌های الکتریکی، یا دیگر منابع نوری به وجود آید. این امواج نوری در طول موج مختلف قرار گرفته و امواج مرئی در بخش مشخصی از طیف آن قرار دارند که برای چشم انسان قابل رؤیت است.

این مولفه در علوم فیزیک به عنوان یک رسانه‌ی انرژی نیز مورد مطالعه قرار می‌گیرد. این انرژی می‌تواند به صورت امواج الکترومغناطیسی (مانند امواج نوری) یا ذرات (فوتون‌ها) حمل شود. امواج نوری می‌توانند به انواع مختلفی از مواد برخورد کرده و در نتیجه، اثراتی نظیر انعکاس، شکست، جذب و پراکندگی ایجاد کنند.

در زمینه‌های مختلف علمی و فنی، نور به عنوان یک ابزار قدرتمند برای مطالعه و تحقیقات به کار می‌رود و در تکنولوژی‌های مختلف از جمله لیزر، اپتیک، ارتباطات نوری و دوربین‌ها استفاده

نور طیفی خاصی از امواج الکترومغناطیسی با طول موج بین 380 تا 780 نانومتر است که چشم انسان قادر به دیدن آن است.

اثر ملانوپیک

مردمک چشم انسان دارای سلول های حساس به نور می باشد. میزان ملاتونین در شب 10 برابر آن در روز است.ملاتونین هورمون مسئول خواب می باشد.سرکوب هورمون  ملاتونین در صبح به بیدار ماندن ما در طول شبانه روز کمک می کند.بنابراین می توان این گونه گفت که نور باعث پیدایش ریتم شبانه روزی می باشد.

محدوده ی بینایی چشم انسان

ادراک نسبی از طیف های نور و اثر ملانوپیک

نور نور چیست؟

این مولفه به طور خلاصه سه اثر مثبت بر روی انسان دارد:

برای کاربرد های دیداری
روشنایی محیط زندگی و کار مطابق با استانداردها
روشنایی آرامش بخش همراه با احساس راحتی
برای کاربرد های احساسی
نورپردازی هنری
طراحی صحنه و افکت های زیبا
اثرات بیولوژیکی آن

تنظیم ریتم شبانه روزی

آرامش بخشی ویا تحریک

پارامترهای اساسی در روشنایی

شار نوری – شدت نور- روشنایی- شدت روشنایی

نور چیست

Ω: زاویه کمانی که نور به آن می تابد.
A: مساحتی که نور به آن می تابد.
П : 3.14
AL.CosЄ : محدوده قابل دید منبع نور
Ƥ : میزان بازتاب محیط

نور

شار نوری

این پارامتر نشان دهنده میزان نور تابیده شده از منبع می باشد. در اینجا یک کمیت دیگر به نام بهره الکتریکی نور نیز تعریف می شود که عبارت است از میزان شار نوری خروجی به توان الکتریکی ورودی، با واحد (lm/w) ؛که این کمیت را می توان هم برای منبع و هم چراغ تعریف نمود. این پارامتر تعیین کننده بازدهی چراغ و صرفه اقتصادی آن نیز می باشد.
نماد: Ф Phi ؛ واحد: lm Lumen

شدت نوری

شدت نوری نشان دهنده میزان نور تابیده شده در یک جهت خاص می باشد. این پارامتر مشخصه ی بسیار خوبی برای المان هایی نظیر رفلکتور که نور را به صورت مستقیم بازتاب می کنند، می باشد. این پارامتر با منحنی LDC (Luminous intensity Distribution Curve) نشان داده می شود.
نماد: I واحد: CD Candela

شدت روشنایی

شدت روشنایی به مقدار انرژی نوری است که به ازای هر واحد سطح در یک نقطه خاص از یک منبع نور تابیده می‌شود. این مقدار توسط واحد SI به نام کندلا بر متر مربع (cd/m²) اندازه گرفته می‌شود. یک کندلا بر متر مربع معادل یک واحد شدت روشنایی است.

رابطه‌ی شدت روشنایی (I) با توان نوری (P) و مساحت سطح (A) به صورت زیر است:

در این رابطه:

  • نمایانگر شدت روشنایی است (به واحد کندلا بر متر مربع)
  • توان نوری است (به واحد وات یا جول بر ثانیه)
  • مساحت سطحی است که نور بر روی آن تابیده می‌شود (به واحد متر مربع)

شدت روشنایی مفید است تا نور تولید شده توسط یک منبع به چه میزان در یک نقطه خاص تراکم دارد. این مفهوم مهم در زمینه‌هایی مانند فضای عمومی، نمایشگاه‌ها، برقراری روشنایی مطلوب در فضاهای کاری یا مسکونی و سایر کاربردهای نورپردازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از سوی دیگر شار نوری تابیده شده بر واحد سطح را شدت روشنایی می نامیم. روشنایی نسبی مناسب برای محیط ها با انواع استانداردها به طور مثال طبق استانداردEN 12464 مشخص شده اند.
Illuminance:E(lx)=(luminous flux (lm))/(area (m2))
نماد : E واحد: lx Lux

روشنایی

روشنایی از پارامترهای پایه ای نور می باشد که توسط چشم انسان قابل درک است. این پارامتر از سویی به روشنایی ساتع شده از منبع نور بستگی دارد و از طرفی دیگر به درجه ی بازتابش سطح و رنگ آن بستگی دارد.

نماد: L واحد: cd/m2

اگزیت ساین و چراغ اضطراری
17 نوامبر
مقالات روشنایی اضطراری (ایمنی)

روشنایی ایمنی و اضطراری

کلیات سیستم چراغ های اضطراری ( ایمنی )

در زمان حادثه یکی از مسائل پر اهمیت حفظ جان افراد مستقر در محل حادثه می باشد. که در این رابطه خروج ایمن افراد از محل های حادثه حائز اهمیت می باشد. از آنجایی که در زمان رویداد حادثه به دلیل شرایطی همچون خاموشی، وجود دود حاصل از حریق، مسدود شدن راه های اصلی، نا آشنا بودن افراد به ساختمان و اضطراب به وجود آمده در اشخاص و … خروج افراد از ساختمان با مشکل مواجه می شود، می بایست راهکارهایی از قبل در ساختمان پیش بینی نمود تا افراد در زمان بروز حادثه بتوانند با حفظ آرامش در شرایط ایمن ساختمان را ترک نمایند . از این رو می توان به استفاده از سیستم روشنایی ایمنی به عنوان راهکاری جهت خروج ایمن افراد از ساختمان اشاره نمود.

سیستم چراغ های اضطراری ( ایمنی )

مجموعه چراغ های روشنایی می باشد که در زمان رخ داد حادثه و قطع برق مستقل از برق شهر تغذیه می گردند که این تغذیه می تواند به وسیله باتری موجود در هر چراغ و یا به صورت باتری مرکزی صورت بپذیرد . هدف از طراحی و جانمایی سیستم چراغ ها اضطراری هدایت افراد جهت خروج امن در زمان بروز حادثه و شرایط اضطراری از ساختمان می باشد.

.سیستم چراغ های اضطراری شامل علائم خروج و روشنایی اضطراری ( روشنایی ایمنی ) می باشد.

اگزیت ساین و چراغ خروج اضطراری
علائم خروج :

این چراغ ها به رنگ سبز با فونت سفید می باشد و در زمان بروز حادثه وظیفه هدایت افراد مستقر در ساختمان را به مسیر های امن برعهده دارد.
تمام دسترسهای خروج می بایست با علامتهای تائيد شده که سمت و جهت دستيابي به خروج را با پيکان نشان مي دهد مشخص شوند. مگر آنکه دسترسي به محل خروج و مسير آن به آساني و فوريت، قابل رویت باشد. تعداد و محل قرار گرفتن علائم خروج بايد به گونه اي انتخاب گردد كه فاصله هيچ نقطه اي از دسترس خروج تا نزديكترين علامت قابل مشاهده، بیشتر از ۳۰ متر نباشد.

علائم خروج می بایست دارای حروف سفید رنگ بر اساس ضخامت حداقل 20 میلیمتر در روی زمینه شفاف سبز رنگ باشند و در بالای تمامی درب های خروج، محل تغییر مسیرهای فرار، تقاطع ها و هر 30 متر از آخرین علامت نزدیکی نصب گردند.

طراحی سیستم های روشنایی اضطراری

روشنایی اضطراری ( روشنایی ایمنی ):

در زمان رخ داد خطر و خاموشی تامین حداقل روشنایی جهت مسیرهای خروج بر عهده چراغ های روشنایی اضطراری ( روشنایی ایمنی ) می باشد. که این چراغ های دارای استاندارد ساخت مخصوص خود و جدا از چراغ هایی می باشد که به وسیله سیستم دیزل ژنراتور روشن می گردند. این چراغ جهت ادامه فعالیت بعد از خاموشی طراحی نمی گردند و صرفا جهت تامین حداقل روشنایی در مسیرهای خروج می باشد. لازم به ذکر است در مکان هایی با کاربرد فعالیت های پرخطر مانند آزمایشگاه ها می بایست نور تامین شده به وسیله این چراغ های برابر با 15 درصد نور محیط در شرایط کار عادی باشد. تا افراد بتوانند ابتدا محیط را از مواد و شرایط پر خطر ایمن و سپس به سمت راه های خروج حرکت کنند.

چراغ های روشنایی اضطراری ( روشنایی ایمنی ) می بایست مطابق استاندارد در مکان های زیر صورت جانمایی گردند:
کلیه مسیر های منتهی به راههای خروج
در محل های تغییر ارتفاع
تقاطع ها
راه پله ها
تجهیزات اعلام و اطفاء حریق
نقشه ساختمان و مسیر های خروج
راه پله های فرار
اتاق های کنترل
مکان هایی با کار های پر خطر
راهروهای طولانی
محل خروج اضطراری
اتاق های کنفرانس
محیط های فاقد پنجره
همچنین در راه پله های اضطراری می بایست روشنایی اضطراری ( روشنایی ایمنی ) در داخل محوطه پلکان و حداقل یک چراغ سفید در هر پاگرد طبقه نصب گردد.

تهیه و تنظیم : حسام الدین سلطانی
خروج اضطراری و اگزیت ساین و مقررات خروجی های اضطراری
17 نوامبر
روشنایی, مقالات روشنایی اضطراری (ایمنی)

مقررات و اصول طراحی سیستم علائم خروج و چراغهای اضطراری

علامتگذاری راههای خروجی

طبق مقررات ملی ساختمان به منظور هدایت صحیح افراد از ساختمان در زمان های حادثه، می بایست کلیه خروجی های ساختمان توسط علائم و تابلو خروج اضطراری استاندارد به صورت کاملا واضح و آشکار مشخص گردند. تا کلیه افراد حاضر در ساختمان نسبت به راههایی خروجی غیر از راهی که از آن به ساختمان وارد شده اند آگاه گردند. نوع ،طراحی و نصب این علائم و تابلوها دارای قوانین می باشد که در ادامه به برخی از این مقررات اشاره می گردد:

  • در تمامی مکان می بایست از روشن شدن تابلو خروج اضطراری نصب شده بر فراز درب های خروج به محض اعلام خطر اطمینان حاصل شود.
  • اگر امکان قرار دادن چراغ خروج اضطراری بر فراز درب وجود ندارد. می بایست چراغ خروج اضطراری در محلی نصب گردد که به وضوح قابل رویت و کمترین امکان کثیف و یا پنهان شدن در پشت موانع را دارد .
  • اگر خروجی در معرض دید نباشد و یا کسی را که در حال گریختن است دچار تردید نماید. نصب چراغ های خروج اضطراری مکمل به همراه جهت نما ها به تعداد لازم و در مکانهای مناسب در طول مسیر خروج الزامی است.
  • علائم خروج اضطراری می بایست دارای نورپردازی داخلی باشد. دارای حروف سفید رنگ بر اساس ضخامت قلم حداقل 20 میلیمتر در روی زمینه شفاف سبز رنگ ، حاوی کلمات ” خروج اضطراری” یا ” راه پله اضطراری ” باشند. در نزدیکی درب یا پنجره ای که به خروجی اضطراری هدایت می شوند نصب گردند.
  • در صورتیکه از همه نقاط خروجی، تابلو خروج اضطراری دیده نشود. می بایست تابلوهای خروج اضطراری دیگری به صورت جهت نما، با نور پردازی داخلی یا خارجی با حروف سفید بر اساس ضخامت قلم حداقل 10 میلیمتر، با زمینه سبز در راهروها یا گذرگاه ها نصب شود.
  • در راه پله ها چراغ های اضطراری باید در داخل محوطه پلکان و متصل به سیستم برق اضطراری باشند. و حداقل یک چراغ سفید رنگ در هر پاگرد طبقه و یک چراغ های خروج اضطراری از داخل نور پردازی شده بر روی درب خروج ، راهنما به سمت خارج یا خیابان نصب شود. ضمناً باید چراغ سفید رنگ دیگری نیز در پاگرد وسط طبقات ( که می تواند متصل به سیستم برق اضطراری نباشد ) قرار داشته باشد.
  • روشنایی چراغ های اضطراری راه پله ها نباید از 40 وات کمتر باشد . چراغ های کنار هر پله می تواند 10 وات باشد سایر چراغ های اضطراری نباید ضعیف تر از 25 وات باشند.
  • در هر تغییر مسیر راهروها و گذرگاه های خروج یا تقاطع آنها با راهروهای عمومی ، پله ها ، باید یک چراغ سفید متصل به سیستم برق اضطراری نصب گردد.
  • این چراغ باید در بالای هر علامت راهنما، هر در گاهی و راه فرار از حریق در بیرون ساختمان نیز نصب شود. مگر در صورتی که مسئول آن ، نورپردازی موجود خیابان را برای روشنایی آن کافی بداند.
  • هر راهرو عمومی ، گذرگاه خروج اضطراری و راه فرار از حریق ، باید حداقل یک چراغ اضطراری سفید رنگ برای هر 24 متر طول راهرو یا بخش های وابسته آن ، داشته باشد و باید روشنایی عمومی که به سیستم چراغ های اضطراری متصل نمی گردد ، تکمیل کننده آن باشد . در صورتیکه تعداد چراغ ها از یک چراغ اضطراری و یک چراغ عادی کمتر نباشد می توان از چراغ اضطراری برای تامین نور عمومی نیز استفاده کرد.
  • تابلو خروج اضطراری باید در محل خروج ها، یا محل قرارگیری خروجی های حریق در راهروهای عمومی نصب گردد. مگر در مواردی که آن خروجی ها محل اتصال به اتاق یا فضاهای دیگری باشد که دارای اتصال مستقیم به راهرو هستند.
  • چراغ خروج اضطراری باید در محل همه درب ها و پنجره هایی که بعنوان خروج به راه پله ، سطوح شیبدار ، خروجی های افقی راهروها ، پلکانهای خارجی یا گذرگاه ها استفاده می شوند تعبیه شود. در شرایط خاصی که مسئول آن بخاطر عدم استفاده از کاربری در ساعات شب اجازه می دهد ( مثل بانک ها یا کاربری های عادی دیگر ) این علائم تصویری می تواند فاقد روشنایی داخلی باشند.
  • تمام دسترسهای خروج باید با علامتهای تایید شده که سمت و جهت دستیابی به خروج را با پیکان نشان می دهد مشخص شوند. مگر آنکه خروج و مسیر دسترسی به آن به آسانی و فوریت ، قابل دیدن باشد. تعداد و موقعیت این علائم باید به گونه ای انتخاب شود که فاصله هیچ نقطه ای از دسترس خروج تا نزدیکترین علامت قابل مشاهده ، از 30 متر بیشتر نشود.
  • تمام خروجهای هر بنا، به استثناء درهای اصلی واقع در جداره های بیرونی، باید با علامتهای تایید شده مشخص شوند. علامت هر خروج باید در موقعیتی نصب شود که از تمام جهات دسترسی به آن خروجی به آسانی دیده شود.
  • علائم خروجی باید موقعیتی مناسب و رنگ و طرحی متضاد با تزئینات و نازک کاریهای داخلی و سایر علائم و نشانه ها داشته باشند تا با آسانی دیده شوند. هیچ نوع تزئینات ، مبلمان ، تجهیزات و تاسیسات نباید مانع دیده شدن علائم خروج شود.
همچنین استفاده از انواع نور پردازی ، نمایش تصویر و یا شیئی که روشنایی آن بیشتر از روشنایی علائم خروج بوده یا در مسیر رویت علائم خروج توجه را به فرد جلب کند، مجاز نخواهد بود.
  • تابلو خروج باید ساده و قابل فهم برای همگان بوده و کلمه “خروج” را بطور ساده خوانا و آشکار نشان دهند.
  • هر راه عبور یا راه پله ای که خروج نبوده و به دسترس خروج نیز منجر نمی شود ، اما به دلیل موقعیت خود ممکن است با یک خروج یا دسترس خروج اشتباه گرفته شود ، باید با علامتی تایید شده که عبارت ” خروج نیست ” بر آن نوشته شده ، مشخص گردد.
  • علائم خروج باید بوسیله یک منبع نور قابل اطمینان ، از روشنایی مناسب برخوردار باشد. علائم خروج می توانند از درون روشن یا از بیرون نورپردازی شوند . اما در همه حال و در هریک از دو حالت روشنایی عادی و اضطراری بنا ، باید به خوبی دیده شوند.
  • شدت روشنایی علائم چه از بیرون و چه از داخل نور پردازی می شوند نباید کمتر از 54 لوکس باشد.
  • در تمام مواردی که در این مقررات ، پیوستگی روشنایی راههای خروج تصریح شده ، چراغ های خروج اضطراری باید بطور پیوسته روشن باشند ، مگر در مواردی که همزمان با فعال شدن شبکه حریق ، روشنایی علائم خروج بصورت چشمک زن در می آیند.
  • همچنین در تمام مواردی که در این مقررات ، ضرورت استفاده از تسهیلات روشنایی اضطراری اعلام شده ، علائم خروج باید به شبکه روشنایی اضطراری متصل باشند.

مقررات علائم خروج اضطراری

الزامات

  • روشنایی راههای خروجی باید به گونه ای طراحی و تنظیم شود که در مواقعی از شبانه روز که بنا مورد تصرف است. روشنایی به طور مداوم و پیوسته بر قرار باشد و متصرفان بتوانند راه را به درستی تشخیص داده و مسیر خروج را به راحتی طی کنند.
  • شدت روشنایی کف راههای خروج نباید کمتر از 10 لوکس باشد . در تصرفهای تجمعی ، در حین اجرای تئاتر یا نمایش فیلم و اسلاید ، دسترس خروج استثناً می تواند به حداقل 2 لوکس کاهش داده شود.
  • تعداد و موقعیت منابع روشنایی و طرح نور پردازی باید به گونه ای باشد که با خارج شدن یک چراغ یا منبع روشنایی از مدار، هیچ قسمت از راه خروج در تاریکی فرو نرود.
  • برق مورد نیاز برای روشنایی مسیرهای خروج باید از منبع مداوم و مطمئن تامین شود. در مواردی که حفظ تداوم روشنایی مسیرهای خروج به تعویض منبع تامین برق بستگی یابد ، این تعویض باید طوری پیش بینی شود که وقفه محسوس در روشنایی راههای خروج ایجاد نگردد. چنانچه از ژنراتور های اضطراری استفاده می شود ، شبکه باید بطور خودکار عمل نموده و وقفه ایجاد شده در روشنایی ، از 10 ثانیه بیشتر نشود.
  • ژنراتورها برق اضطراری باید بتواند به مدت حداقل 5/1 ساعت ، شدت روشنایی مقرر شده را تامین کنند. پس از گذشت این زمان ، شدت روشنایی می تواند به 6 لوکس افت کند.
  • سیستم روشنایی اضطراری ( روشنایی ایمنی ) باید از نوع عملکرد پیوسته یا از نوع عملکرد خودکار بدون واسطه و خود تکرار انتخاب شود.
  • در مواردیکه برای روشنایی اضطراری ( روشنایی ایمنی ) راههای خروج ، از نیروی باطری کمک گرفته شود. نحوه طراحی سیستم ، نوع باطریها و چگونگی شارژ شدن آنها باید به تایید مقام قانونی مسئول برسد.

بایدها تابلو خروج

به منظور هدایت صحیح افراد ، خروجی های مختلف ساختمان باید توسط علائم و تابلو ها کامل واضح و آشکار گردند تا مردم بدانند راههایی غیر از راهی که ار آن وارد شده اند نیز برای خروج وجود دارد .

باید از روشن شدن چراغ ها و علائم نورانی نصب شده بر فراز درب های خروج به محض اعلام خطر اطمینان حاصل شود.

اگر امکان قرار دادن علامت نورانی بر فراز درب وجود ندارد. باید در محلی که به وضوح قابل رویت بوده و کمتر امکان کثیف و یا پنهان شدن در پشت موانع را دارد ، نصب گردد.

اگر خروجی در معرض دید نباشد و یا کسی را که در حال گریختن است دچار تردید نماید. نصب علائم مکمل خروج اضطراری به همراه جهت نما ها به تعداد لازم و در مکانهای مناسب در طول مسیر خروج الزامی است.

علائم نورانی خروج باید دارای نورپردازی داخلی و دارای حروف سفید رنگ بر اساس ضخامت قلم حداقل 20 میلیمتر در روی زمینه شفاف سبز رنگ ، حاوی کلمات ” خروج اضطراری” یا ” راه پله اضطراری ” باشند و در نزدیکی درب یا پنجره ای که به خروجی اضطراری هدایت می شوند نصب گردند.

در صورتیکه از همه نقاط خروجی، علامت خروج اضطراری دیده نشود. باید علائم نورانی دیگری به صورت جهت نما، با نور پردازی داخلی یا خارجی با حروف سفید بر اساس ضخامت قلم حداقل 10 میلیمتر، بر زمینه سبز در راهروها یا گذرگاه ها نصب شود.

الزامات راه پله

در راه پله ها چراغ های اضطراری باید در داخل محوطه پلکان و متصل به سیستم برق اضطراری باشند. و حداقل یک چراغ سفید رنگ در هر پاگرد طبقه و یک علامت نورانی خروج اضطراری از داخل نور پردازی شده بر روی درب خروج ، راهنما به سمت خارج یا خیابان نصب شود. ضمناً باید چراغ سفید رنگ دیگری نیز در پاگرد وسط طبقات ( که می تواند متصل به سیستم برق اضطراری نباشد ) قرار داشته باشد.
روشنایی چراغ های اضطراری راه پله ها نباید از 40 وات کمتر باشد . چراغ های کنار هر پله می تواند 10 وات باشد سایر چراغ های اضطراری نباید ضعیف تر از 25 وات باشند.
در هر تغییر مسیر راهروها و گذرگاه های خروج یا تقاطع آنها با راهروهای عمومی، پله ها، باید یک چراغ سفید متصل به سیستم برق اضطراری نصب گردد.
این چراغ باید در بالای هر علامت راهنما، هر در گاهی و راه فرار از حریق در بیرون ساختمان نیز نصب شود. مگر در صورتی که مسئول آن، نورپردازی موجود خیابان را برای روشنایی آن کافی بداند.

الزامات راهروها

هر راهرو عمومی، گذرگاه خروج اضطراری و راه فرار از حریق، باید حداقل یک چراغ اضطراری سفید رنگ برای هر 24 مترطول راهرو یا بخش های وابسته آن، داشته باشد. و باید روشنایی عمومی که به سیستم چراغ های اضطراری متصل نمی گردد ، تکمیل کننده آن باشد . در صورتیکه تعداد چراغ ها از یک چراغ اضطراری و یک چراغ عادی کمتر نباشد می توان از چراغ اضطراری برای تامین نور عمومی نیز استفاده کرد.

الزامات محل خروج و درب خروج

علامت نورانی خروج اضطراری باید در محل خروج ها، یا محل قرارگیری خروجی های حریق در راهروهای عمومی نصب گردد. مگر در مواردی که آن خروجی ها محل اتصال به اتاق یا فضاهای دیگری باشد که دارای اتصال مستقیم به راهرو هستند.
علامت نورانی خروج اضطراری باید در محل همه درب ها و پنجره هایی که بعنوان خروج به راه پله، سطوح شیبدار، خروجی های افقی راهروها، پلکانهای خارجی یا گذرگاه ها استفاده می شوند تعبیه شود. در شرایط خاصی که مسئول آن بخاطر عدم استفاده از کاربری در ساعات شب اجازه می دهد ( مثل بانک ها یا کاربری های عادی دیگر ) این علائم تصویری می تواند فاقد روشنایی داخلی باشند.
تمام دسترسهای خروج باید با علامتهای تایید شده که سمت و جهت دستیابی به خروج را با پیکان نشان می دهد مشخص شوند. مگر آنکه خروج و مسیر دسترسی به آن به آسانی و فوریت ، قابل دیدن باشد. تعداد و موقعیت این علائم باید به گونه ای انتخاب شود که فاصله هیچ نقطه ای از دسترس خروج تا نزدیکترین علامت قابل مشاهده ، از 30 متر بیشتر نشود.
تمام خروجهای هر بنا، به استثناء درهای اصلی واقع در جداره های بیرونی، باید با علامتهای تایید شده مشخص شوند. علامت هر خروج باید در موقعیتی نصب شود که از تمام جهات دسترسی به آن خروجی به آسانی دیده شود.

الزامات ساختار تابلو خروج

علائم خروجی باید موقعیتی مناسب و رنگ و طرحی متضاد با تزئینات و نازک کاریهای داخلی و سایر علائم و نشانه ها داشته باشند. تا با آسانی دیده شوند. هیچ نوع تزئینات ، مبلمان ، تجهیزات و تاسیسات نباید مانع دیده شدن علائم خروج شود . همچنین استفاده از انواع نور پردازی، نمایش تصویر و یا شیئی که روشنایی آن بیشتر از روشنایی علائم خروج بوده یا در مسیر رویت علائم خروج توجه را به فرد جلب کند، مجاز نخواهد بود.
علائم خروج اضطراری باید ساده و قابل فهم برای همگان بوده و کلمه “خروج” را بطور ساده خوانا و آشکار نشان دهند.
هر راه عبور یا راه پله ای که خروج نبوده و به دسترس خروج نیز منجر نمی شود. اما به دلیل موقعیت خود ممکن است با یک خروج یا دسترس خروج اشتباه گرفته شود. باید با علامتی تایید شده که عبارت ” خروج نیست ” بر آن نوشته شده ، مشخص گردد.
علائم خروج باید بوسیله یک منبع نور قابل اطمینان ، از روشنایی مناسب برخوردار باشد. تابلو خروج می توانند از درون روشن یا از بیرون نورپردازی شوند . اما در همه حال و در هریک از دو حالت روشنایی عادی و اضطراری بنا ، باید به خوبی دیده شوند.

شدت روشنایی تابلو خروج اضطراری چه از بیرون و چه از داخل نور پردازی می شوند نباید کمتر از 54 لوکس باشد.

در تمام مواردی که در این مقررات ، پیوستگی روشنایی راههای خروج تصریح شده، علائم خروج باید بطور پیوسته روشن باشند. مگر در مواردی که همزمان با فعال شدن شبکه حریق ، روشنایی تابلو خروج بصورت چشمک زن در می آیند. همچنین در تمام مواردی که در این مقررات ، ضرورت استفاده از تسهیلات روشنایی اضطراری اعلام شده ، علائم خروج باید به شبکه روشنایی اضطراری متصل باشند.

روشنایی راههای خروج

روشنایی راههای خروجی باید به گونه ای طراحی و تنظیم شود که در مواقعی از شبانه روز که بنا مورد تصرف است. تامین روشنایی به طور مداوم و پیوسته بر قرار باشد. و متصرفان بتوانند راه را به درستی تشخیص داده و مسیر خروج را به راحتی طی کنند.
خروج نباید کمتر از 10 لوکس باشد . در تصرفهای تجمعی، در حین اجرای تئاتر یا نمایش فیلم و اسلاید، شدت روشنایی کف راههای دسترس خروج استثناً می تواند به حداقل 2 لوکس کاهش داده شود.
تعداد و موقعیت منابع روشنایی و طرح نور پردازی باید به گونه ای باشد. که با خارج شدن یک چراغ یا منبع روشنایی از مدار، هیچ قسمت از راه خروج در تاریکی فرو نرود.
برق مورد نیاز برای روشنایی مسیرهای خروج باید از منبع مداوم و مطمئن تامین شود. در مواردی که حفظ تداوم روشنایی مسیرهای خروج به تعویض منبع تامین برق بستگی یابد. این تعویض باید طوری پیش بینی شود که وقفه محسوس در روشنایی راههای خروج ایجاد نگردد. چنانچه از ژنراتور های اضطراری استفاده می شود ، شبکه باید بطور خودکار عمل نموده و وقفه ایجاد شده در روشنایی ، از 10 ثانیه بیشتر نشود.
ژنراتورها برق اضطراری باید بتواند به مدت حداقل 1.5 ساعت ، شدت روشنایی مقرر شده را تامین کنند. پس از گذشت این زمان ، شدت روشنایی می تواند به 6 لوکس افت کند.
سیستم روشنایی اضطراری باید از نوع عملکرد پیوسته یا از نوع عملکرد خودکار بدون واسطه و خود تکرار انتخاب شود.
در مواردیکه برای روشنایی اضطراری راههای خروج، از نیروی باطری کمک گرفته شود. نحوه طراحی سیستم، نوع باطریها و چگونگی شارژ شدن آنها باید به تایید مقام قانونی مسئول برسد.

سیستم های روشنایی اضطراری
17 نوامبر
روشنایی, مقالات روشنایی اضطراری (ایمنی)

چرا باید از چراغ های روشنایی اضطراری و علائم خروج استفاده کرد؟

ضرروت استفاده از چراغ های اضطراری

چرا باید از علائم و چراغ های اضطراری در ساختمان ها استفاده شود؟ شرایط و ضوابط استفاده از چراغهای روشنایی اضطراری (روشنایی ایمنی ) چه می باشد؟

مقدمه

در شرایط بحرانی می توان از اضطراب و سردرگمی به عنوان یکی از عوامل خطر آفرین نام برد که این عامل را می توان با قرار دادن یک استراتژی شرایط اضطراری کاهش داد. در این استراتژی روشنایی مسیر فرار به وسیله چراغ های روشنایی اضطراری ( روشنایی ایمنی ) تامین و درب های خروج به وسیله علائم خروج نشان داده می شوند، این مسئله بسیار حائز اهمیت است که در زمان بحران ، محل های خروجی به وضوح با تابلو مشخص و قابل مشاهده باشند.

این امر می تواند به افراد حاضر در ساختمان این اطمینان راه بدهد که می توانند به خارج از ساختمان بروند. همچنین ضرورت استفاده از علائم خروج با منبع روشنایی داخلی زمانی مشخص می گردد که در زمان بروز حریق و ایجاد دود سفید در ساختمان تنها منابع روشنایی با رنگ سبز دارای وضوح دید می باشند که این امر می تواند به نیروهای امدادی در خروج افراد و مسدومین از ساختمان کمک قابل توجه ای انجام دهد.

تعاریف :

مسیر فرار : مسیر تعیین شده برای فرار به یک محل امن در شرایط اضطراری .
روشنایی اضطراری ( روشنایی ایمنی ) : آن بخش از نور اضطراری که این اطمینان را حاصل می کند که در زمان اضطرار افراد حاضر در ساختمان بتوانند با خیال راحت محل را ترک کنند.
منطقه باز (Open Area) : مناطق تجمع مردم و یا مناطق با مساحت بیشتر از 60 متر مربع.
خروج اضطراری : راهی که در زمان اضطرار استفاده می شود .
خروج نهایی : نقطه انتهایی از یک مسیر فرار.

هدف :

روشنایی اضطراری ( روشنایی ایمنی ) در زمان قطع برق فعال می گردد. هدف از روشنایی اضطراری (روشنایی ایمنی ) این است که اطمینان حاصل شود تا در زمان قطع برق نور ایمنی ارائه شده به سرعت ، به طور خودکار و برای مدت زمان مناسب در یک منطقه مشخص شده فعال گردد تا افراد داخل محیط ساختمان با خیال راحت بتوانند محیط را ترک کنند.
هدف کلی از چراغ اضطراری این است که در زمان بروز حادثه و قطع برق امکان خروج ایمن از محیط و ساختمان با ایجاد شرایط مناسب بصری در جهت پیدا کردن مسیر راه فرار فراهم گردد

در مکانهایی که در آن کارهای پرخطر (مانند آزمایشگاهها ) انجام می پذیرد، باید نورپردازی اضطراری بالایی در نظر گرفته شود تا افراد در موقع قطع برق و بروز حادثه نور کافی جهت قرار دادن مواد و لوازم را در محفظه های مخصوص داشته باشند.
هدف از روشنایی اضطراری ( روشنایی ایمنی ) تامین روشنایی برای ادامه فعالیت افراد نمی باشد و صرفا جهت تامین حداقل روشنایی لازم برای خروج افراد از ساختمان در بروز حادثه می باشد.
در زمان طراحی سیستم روشنایی اضطراری می بایست به این نکته توجه کرد که نباید میزان روشنایی کمتر و یا بیشتر از حد استاندارد تعیین شده در مقررات لحاظ گردد.

علامت خروج و خروج اضطراری

کلیات :

همانگونه که در قبل اشاره گردید، چراغ های روشنایی اضطراری ( روشنایی ایمنی ) جهت روشنایی عادی و ادامه کار در زمان قطع برق طراحی نمی گردند، بلکه این سیستم در مسیرهای فرار اضطراری و روشنایی علائم خروج برای شناسایی راحت مسیر فرار توسط افراد حاضر در ساختمان و همچنین تامین حداقل روشنایی در محل های تجمع افراد که قطع برق در این مکان ها موجب وحشت شود و نیز در مناطق کار پرخطر نصب می گردند.
محل نصب چراغ های اضطراری :
1- در بالای هر درب خروج

2-نزدیک راه پله
3- نزدیک هر گونه تغییر مسیر و سطح
4- خروج اضطراری اجباری و علائم ایمنی
5- در هر تقاطع و راهرو
6- خروج نهایی در خارج از ساختمان
7- نزدیک به تجهیزات اطفاء حریق
8- نزدیک جعبه کمک های اولیه
9- اتاق جلسات و سمینار ( محل استقرار بیش از 4 نفر)
10- دفاتر بزرگ ( محل استقرار بیش از 4 نفر )
11- اتاق های بدون پنجره
12- سرویس های بهداشتی ، لابی ها و پستو های بیشتر از 8 متر مربع
13- اتاق دیزل ، کنترل و برق
14- آشپزخانه ها
15- آزمایشگاهها
16- داخل آسانسورها

شرکت سامان نوین تکفام به عنوان اراِئه دهنده راهکارهای روشنایی، قویترین شرکت در زمینه ارائه محصولات روشنایی اضطراری و ایمنی در ایران است. برای مشاهده محصولات این شرکت می توان به قسمت محصولات اضطراری مراجعه فرمایید.

تهیه کننده مقاله:

مهندس حسام سلطانی
صاعقه گیر و ساختمان های مقاوم در برابر صاعقه
05 نوامبر
مقالات سیستم های الکتریکال

حفاظت در مقابل صاعقه

حفاظت در مقابل صاعقه-استفاده از صاعقه‌گیر

براي جلوگيري از برخورد صاعقه به ساختمان‌های مرتفع و هدايت آن به زمين از سيستم صاعقه گیر استفاده مي‌شود. سه نوع صاعقه‌گير به شرح زير وجود دارند:

الف- صاعقه­ گیر نوع فاراده

اين نوع صاعقه گیر در واقع شبيه به يك قفسه است كه از تسمه ­هاي مسي تشكيل گرديده و كليه قطعات فلزي نمايان ساختمان‌ها را به يكديگر متصل مي‌كند. هم­چنين كليه وسايل فلزي بالاي بام از قبيل آنتن، دودكش و غيره توسط تسمه ­هاي فلزي به اضلاع قفسه وصل مي‌گردند. اضلاع عمودي قفسه در عمق 5/1 متري زمين به يكديگر متصل و در چند نقطه به چاه ارت وصل مي‌شوند.

ب- صاعقه­ گیر نوع راديواكتيو

در اين نوع صاعقه گیر يك ماده راديواكتيو بطور دائم هواي اطراف را يونيزه كرده و مقاومت الكتريكي آن را كاهش مي­دهد. حوزه عمل صاعقه­ گير بصورت يك مخروط معكوس مي‌باشد كه در نتيجه جريان برق صاعقه به طرف صاعقه­ گير هدايت شده و از آنجا توسط كابل به چاه زمين متصل مي­گردد.

ج- صاعقه­ گیر الكترواستاتيك

اين صاعقه­ گير براساس توليد سيگنال پالسي بـا ولتـاژ بالا و دامنـه و فـركانس مشخص و توليد ميـدان­هـاي الكترواستاتيكي و ايجاد گراديان ولتاژ اطراف هادي، محيط را يونيزه كرده و مقاومت الكتريكي را كاهش مي­دهد. در نتيجه جريان­هاي ناشي از صاعقه را به زمين هدايت مي­كنند. اين سيگنال­ها توسط يك اسيلاتور و يك پالس ژنراتور توليد مي­شوند. بنابراين خطر تشعشع راديواكتيو وجود ندارد.

د-حفاظت ثانویه در مقابل صاعقه

Surge یا جهش ناگهانی ولتاژ یا جریان می­تواند ناشی از صاعقه، کلیدزنی، اشتباه اپراتور، الکتریسیته ساکن و … باشد، علاوه بر آثار و تبعات شناخته شده ­ای که دارد می­تواند موجب وقوع تداخل الکترومغناطیسی (Electro Magnetic Interference) شود. از بین مواردی که اشاره شد، صاعقه اثرات زیان بار­تری دارد. البته در مواردی که سیستم­های تأسیسات برقی یا مخابراتی با استفاده از هادی ­های حفاظ‌دار، یا در لوله­ های فلزی اجرا شود، اتصال حفاظ هادی­ ها یا لوله ­های فلزی به سیستم اتصال زمین معمولاً حفاظت لازم را تأمین می­کند، در این گونه موارد در صورت عدم تأمین حفاظت لازم، هادی­ های فعال باید به وسیله برق‌گیرهای حفاظت ثانویه ( Secondary surge arrester  ) محافظت شوند. این تجهیزات در تابلوهای توزیع برق روی خط تغذیه برق یا دیتای دستگاه­ها نصب می­گردند.

تهیه کننده:

مهندس پژمان مرادیان
دیزل ژنراتور و کاربرد آن
04 نوامبر
مقالات سیستم های الکتریکال

دیزل ژنراتور و سایزینگ آن

نحوه انتخاب و سایزینگ دیزل ژنراتور بر اساس نوع کارکرد و کاربرد دستگاه

دستگاه های دیزل ژنراتور بر اساس سه نوع توان مصرفی بسته به نوع کارکرد و کاربری مد نظر بهره بردار سایز و انتخاب می شوند. نحوه انتخاب توان مورد نیاز از یک دستگاه دیزل ژنراتور می توان تاثیر مستقیم در سایزینگ و قدرت دستگاه داشته باشد.

بر این اساس سه توان درخواستی برای دستگاه های دیزل ژنراتور تعریف می گردد:

  • توان استندبای (Standby Power)
  • توان پرایم (Prime Power)
  • توان کانتینیوس (Continuous Power)

در ادامه نحوه انتخاب و سایزینگ هر یک از توان های مورد نیاز برای یک دستگاه دیزل ژنراتور آورده شده است.

توان استندبای Standby Power :

اندازه ی توان استندبای جهت استفاده دیزل ژنراتور یا ژنراتور گازسوزی است که به صورت اضطراری در مدار قرار داشته باشد و هیچگونه اضافه بار (Over load) در طول کارکرد آن رخ ندهد. این توان بیشتر در جاهایی به کار میرود که برق قابل اطمینان دارند و فقط در هنگام قطعی برق به دستگاه احتیاج پیدا خواهند شد. به عبارت دقیق تر چنانچه قرار باشد از دیزل ژنراتور در یک سال کمتر از 200 ساعت با ماکسیموم ضریب توان 0.8 استفاده شود، به شما پیشنهاد میکنیم که در انتخاب دیزل ژنراتور مناسب توان استندبای را مد نظر قرار دهید و تنها به این نکته توجه داشته باشید که در یک سال بیش از ۲۵ ساعت با توان ماکسیموم استندبای آن کار نکنید تا آسیبی به دستگاه شما نرسد.

توجه: اگر بر اساس توان استندبای دیزل ژنراتور خود را انتخاب کردید هرگز دستگاه را در حالت اضافه بار (Over load) قرار ندهید چرا که ممکن است آسیب جدی به دستگاه وارد شود.

توان پرایم Prime Power :

“rtl” style=”text-align: justify;”>چنانچه قرار است دیزل ژنراتور شما در یکی از دو حالت زیر به کار گرفته شود میتوانید از این توان جهت سایزینگ دستگاه استفاده کنید:

  1. تایم نامحدود کارکرد دستگاه:

چنانچه قرار است دستگاه شما به میزان نامحدود در سال به کار گرفته شود و همچنین شما دارای یک بار متغییر هستید و توان ثابتی از دستگاه نمیکشید، میتوانید با توجه به این توان دیزل ژنراتور خود را انتخاب نمایید، با این شرط که میانگین توان استفاده شده در ۲۵۰ ساعت از هر دوره کارکرد دستگاه نباید بیشتر از ۷۰ درصد توان پرایم باشد و همچنین مجموع ساعاتی که با حداکثر توان پرایم از دیزل ژنراتور بهره میبرید نباید از 500 درصد توان پرایم دستگاه در یک سال تجاوز کند.

همچنین شما میتوانید تا ده درصد اضافه بار (Over Load) از دستگاه جریان بکشید. به شرطی که به ازای هر ۱۲ ساعت کارکرد تنها یک ساعت اضافه بار وجود داشته باشد و همچنین دستگاه شما در یک سال بیش از ۲۵ ساعت در حالت اضافه بار قرار نگیرید.

  1. تایم محدود کار دستگاه:

چنانچه دستگاه شما به میزان تایم محدودی کمتر از 750 ساعت در سال زیر بار ثابت قرار گیرد و مطمین باشید. که هیچگونه اضافه باری به دستگاه وارد نمیشود ما به شما پیشنهاد میکنیم بر اساس توان پرایم دستگاه خود را سایز نمایید.

توجه: در صورت استفاده از دستگاه در یک سال کمتر از ۲۵۰ ساعت کار را با توان استندبای و استفاده بیستر از ۷۵۰ ساعت کار را با توان کانتینیوس دستگاه میبایست تامین کرد. بنابراین بهترین بازه کارکرد برای انتخاب دستگاه بر اساس توان پرایم بین 250 ساعت تا 750 ساعت کارکرد در یک سال می باشد.

توان کانتینیوس Continuous Power :

dir=”rtl” style=”text-align: justify;”>چنانچه در یک سال بیش از ۷۵۰ ساعت از دستگاه دیزل ژنراتور استفاده خواهید کرد. قطعا باید این توان را جهت سایزینگ مد نظر قرار دهید و توجه داشته باشید. به هیچ وجه اضافه بار رخ ندهد چرا که آسیب جدی به دستگاه وارد خواهد شد.

تهیه کننده: مهندس محمد عابدین