روشنایی, مقالات روشنایی عمومی

روشنایی محل کار

نورپردازی و طراحی روشنایی محل کار و اداره

مفاهیم روشنایی محل کار

تعریف محیط کاری برای اهداف مختلف نورپردازی روشنایی محل کار، همانگونه که در استاندارد EN 12464 آمده است، افق های جدیدی را در مقوله ی روشنایی ایجاد کرده است. امروزه تعداد و کیفیت روشنایی و چراغ برای هر محیطی مشخص شده است. این امر موجب افزایش بهره وری روشنایی در هر محیط با توجه به نیاز های کاربر از روشنایی محیط می شود. در نتیجه باعث افزایش کیفیت روشنایی میگردد که نه لزوما همراه با افزایش هزینه آن است.

همانطور که در تصویر فوق مشاهده می کنید، روشنایی محل کار به صورت یکنواخت می باشد و در نقطه ای سایه وجود ندارد. در این روش نورپردازی بر روی نقطه ای فوکوس و تمرکز روشنایی وجود ندارد.

در این تصویر مشاهده می شود که در بالای میز کار، چراغ های روشنایی سقفی باعث روشنایی هرچه بیشتر میز کار به نسبت سایر نقاط شده است که این امر موجب داینامیک تر شدن محیط می شود. همچنین نورپردازی بر روی دیوارها باعث باز ترشدن محیط و بزرگتر جلوه کردن آن می شود.

ویژگی های روشنایی رضایت بخش عبارتند از:

نور کافی باشد.
نور از نظر توزیع فرکانس مطلوب باشد.
درخشندگی سطوح سبب خیرگی نشود.
سایه های مزاحم موجود نباشد.
تامين نور كافي و مناسب در محل كار موجب مي‌شود كه:

ميل و رغبت به كار در كارگر افزايش يابد.
دقت عمل در كار بيشتر شود.
راندمان و نتيجه كار افزوده گردد.
سلامت چشم و قدرت بينايي كارگر محفوظ مانده و خستگي اعصاب كمتر شود.
كار، بهتر،‌ راحت تر و دقيق‌تر انجام شود.
ميزان حوادث حين كار كاهش یابد.

منابع نور:

براي روشنايي كارگاهها از دو منبع نور طبيعي و نور مصنوعي مي‌توان استفاده نمود.

در حالت کلی به دلایل زیر استفاده از روشنایی مصنوعی بر طبیعی برتری دارد:

-میزان نور طبیعی دایم در حال تغییر است.

-استفاده درست از نور طبیعی بستگی به طرز و محل نصب پنجره دارد.

-شدت و ضعف نور طبیعی قابل کنترل نیست.

روشنايي طبيعي:

نور خورشید سالم‌ترين و ارزان‌ترين وسيله روشنايي و يكي از منابع مهم تامين انرژي نوراني مي‌باشد.

به منظور استفاده بهتر و صحيح‌تر از روشنايي روز بايستي به نكات زير توجه نمود:

در سطوح مساوی، پنجره های بلند از پنجره های عریض بهتر است.
فاصله بین میز کار و پنجره نباید از فاصله دو برابر ارتفاع پنجره ها تجاوز کند.
در صورتي كه كارگاه يا محل كار بزرگ باشد و پنجره‌هاي آن براي رساندن نور به همه قسمتها كافي نباشد بايد در قسمتهايي از سقف از پوشش شيشه‌اي استفاده شود.
براي جلوگيري از تابش مستقيم نور خورشيد در تابستان بهتر است بالاي پنجره‌ها سايبان داشته باشد.
براي استفاده بيشتر از نور آفتاب بايد سقف كارگاه و ديگر سطوح منعكس كننده نور به رنگ روشن بوده تا نور را بهتر منعكس كند.
پنجره ها باید به نحوی نصب گردند که شیشه ها از ایجاد خیرگی و تابش نور مستقیم به چشم ها جلوگیری کند.
براي اينكه نور كافي به محل كار برسد بايستي با توجه به نوع كار، تابش نور و آفتابي بودن محل، مجموع سطوح پنجره ها و يا سقف شيشه‌اي كارگاه متناسب با مساحت كف كارگاه باشد. موثرترین مساحت سطح شیشه نسبت به کف گارگاه مطابق جدول شماره 1 می باشد.

جدول 1 – موثرترین مساحت سطح شیشه نسبت به کف گارگاه بر حسب نوع کار

نوع کار

مساحت

کارهای ظریف

3/1  تا 5/1

کارهای معمولی

5/1 تا 7/1

انبار ها و راهروها

10/1

روشنایی مصنوعی:

در طرح نور مصنوعي براي روشنایی محل كار اين نكات بايد مورد توجه قرار گيرد:

نور حاصله از منابع روشنايي بايد تا حدامكان به روشنايي روز نزديك باشد.
سقف و قسمت بالايي ديوارها معمولاً به منظور افزايش راندمان روشنايي وارده از پنجره ها به رنگ روشن و قسمت پايين ديوارها براي ايجاد شرايط آسايش به رنگ تيره رنگ آميزي ميشوند.
مقدار نور حاصله از منابع روشنايي بايد ثابت و به اندازه كافي بوده و بر كليه سطوح محيط كار به طور يكنواخت توزيع شود تا از بوجود آمدن سايه و زواياي تاريك جلوگيري شود.
تعمير و سرويس به موقع منابع روشنايي
تميز و پاك نمودن نورگيرها به طور مرتب
در مورد ميزان نور براي كارگاههاي مختلف جدول شماره 2 مي‌تواند راهنماي مناسبي باشد:

جدول 2 – میزان روشنایی مطلوب بر حسب نوع کار

محل كار

ميزان روشنايي مطلوب بر حسب لوكس

كارهاي بزرگ

80 – 100

كارهاي ظريف

150 – 250

كارهاي بسيار ظريف

500 – 1000

 

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *