نور طبیعی روز عامل اصلی دیده شدن و درک بصری ما از نمای ساختمان است. با تاریک شدن هوا و عدم وجود نور طبیعی نور روز در شب، ما باید با استفاده از دانش نورپردازی و به کارگیری سیستم های نورپردازی مصنوعی، درک بصری ساختمان و اهمیت حضور و زیبایی ساختمان را برای ناظرین فراهم کنیم. در واقع نور پردازی نما عاملی است که کمک می کند تا در کنار تامین روشنایی، زیبایی و جذابیت فضا نیز دو چندان شود و جلوه خاصی به محیط شهری ببخشد.
نور پردازی نما در ساختمان های شهری
امروزه نور پردازی نمای ساختمان از اهمیت بالایی برخوردار است. در گذشته نورپردازی صرفا مختص به ساختمان های بزرگ اداری، تجاری و تفریحی بوده است ولی امروزه تعریف جدیدی پیدا کرده و به قدری گسترش یافته است که نورپردازی نمای ساختمان با کاربری ها و عملکرد های مختلف جزء آپشن ها و آیتم های خرید ملک برای مشتریان محسوب می شود. قطعا در جوامع پیشرفته حرف اول را جذب مشتری میزند به این صورت که با نور پردازی نمای ساختمان مردم جذب آن می شوند و برای خرید و اجاره ساختمان اقدام می کنند. چه این مرکز تفریحی باشد، چه تجاری ، دولتی و یا مسکونی باشد.
اما نور پردازی نما مقوله ی گسترده ای دارد و طراح نما باید دانش کافی هم از نظر طراحی و هم از نظر آشنایی با سیستم های نورپردازی را داشته باشد و باید بداند نور پردازی نما بحث جدایی ناپذیری از طراحی نما بشمار می آید.
ما دراین مقاله قصد داریم تا به صورت خلاصه و کلیدی آنچه را که از نورپردازی نما لازم است تا بدانید را بررسی کنیم. اعم از روند سبک شناسی در نورپردازی و آشنایی با شیوه های نورپردازی تا شناخت درست از تاسیسات و چراغ های روشنایی، پس در ادامه با این بحث جذاب طراحی نما همراه ما باشید.
نور پردازی نما، اولین جلوه ساختمان در شب
قطعا اولین عاملی که باعث دیده شدن طرح نمای ساختمان است نور می باشد، که در جلوه روز و شب ساختمان متفاوت خواهد بود. تاثیر گزاری نور محیط در رنگ نمای ساختمان از نکات مهم در طراحی نما به شمار می آید. علاوه بر تأثیر نور طبیعی روز، نورهای مصنوعی هم، که درنورپردازی در نما استفاده میکنیم می توانند بر رنگ پوسته نما و مصالح تأثیر گزار باشند البته شایان ذکر است که رنگ نور و شدت انتشار نور نیز در رنگ و سایه عناصر تاثیر گذار است. در تصویر زیر می توانید تاثیر دو پارامتر دمای رنگی و میزان شدت تابش نور مصنوعی را نسبت به یک عنصر مشاهده کنید.
همان طور که در تصویر مشاهده می کنید تاثیر گذاری نور در محیط اطراف، سایه اندازی و تغییر رنگ عنصر قابل درک است.
عوامل مهم و موثر در نور پردازی نما
برای نورپردازی نما علاوه بر شناخت منابع و تاسیسات نوری باید پارامترها همانند شدت تابش، زاویه تابش، فاصله قرارگیری منبع نور نسبت به نما، سبک انتشار نور(خطی,گسترده, نقطه ای) دمای رنگی نور و تاثیر رنگ نور در مصالح به کاررفته در نما به صورت دقیق مورد توجه و بررسی قرار گیرد. در ادامه هر کدام از این موارد را با تعریفی کلی بیان می کنیم.
بررسی سبک انتشار نور:
سبک انتشار نور باید باتوجه به هدف نورپردازی تعیین شود. قطعا هدف ما روشن کردن ستون از پایه تا انتهای نور در ارتفاع ده متر است. پس با توجه به عرض کم ستون و ارتفاع بالا می توانیم نتیجه بگیریم که از لامپ های نوری با انتشار نور خطی استفاده کنیم. و اگر هدف ما صرفا روشن کردن پای ستون بود باید از منابع نوری نقطه ای استفاده کنیم.
کنترل شدت انتشار نور:
آیا میزان نوردهی منبع نوری شما قادر به پرتاب شعاع نوری تا ده متر خواهد بود. برای این منظور باید در حین خرید منبع تاسیسات نوری علاوه بر دانستن واحد وات مصرفی منبع، میزان پارامتر لومن در نور را بررسی کنید. هرچقدر که لومن یک لامپ بیشتر باشد، یعنی نور آن بیشتر است.
تعیین میزان فاصله و زاویه تابش:
باید میزان فاصله و میزان زاویه قرارگیری منبع نوری تا ستون را تنظیم کنیم. زیرا ممکن است با فاصله قرارگیری زیاد و زاویه تابش باز نسبت به ستون از میزان شدت روشنایی منبع کم شود و برعکس اگر فاصله منبع نور به ستون نزدیک باشد و زاویه تابش هم تند و بسته به سمت ستون باشد، شدت نور بر روی ستون زیاد است اما به جای تاثیرگذاری ده متر ممکن است تنها سه متر تاثیر انتشار نور را روی ستون ببینید.
بررسی رنگ نور و مصالح:
در درجه اول رنگ نور باتوجه به نوع کاربری هدف و عملکرد ساختمان تعیین می شود. به عنوان مثال انتخاب رنگ نور در ساختمان های، تجاری، مذهبی، مسکونی، ورزشی و غیره قطعا متفاوت خواهد بود. اما در حین انتخاب رنگ باید به نوع مصالح مصرفی نمای ساختمان هم توجه کنید. زیرا همان طور که قبلا اشاره کردیم رنگ نور تاثیر بسزایی در رنگ مصالح نما خواهد داشت.